Poverty reduction: A little credit goes a long way

zondag 28 december 2008 | Labels: |


Dit artikel[1] uit de Bangkok Post laat Phrang Roy, de assistant president van het External Affairs Department van de IFAD, aan het woord. Uit het interview blijkt dat de heer Roy een voorstander is van microfinanciering, als manier om vrouwen toegang te verlenen tot economische activiteiten. Meer nog, hij vindt microfinanciering een krachtig instrument voor sociale verandering en dit zeker voor vrouwen. Microkrediet geeft aan vrouwen de mogelijkheid hun eigen inkomen te genereren en te controleren, wat hen nieuwe kansen geeft en ook een nieuwe rol in de maatschappij. Vrouwen krijgen meer onafhankelijkheid en worden zo een katalysator voor sociale mobilisatie. Zo worden activiteiten van microfinancieringsprogramma’s uitgebreid naar projecten die de hele gemeenschap dienen. Door het grotere zelfvertrouwen van vrouwen, gaan zij ook meer en meer hun dochters naar school sturen.
Deze impact van microfinanciering op vrouwen toont volgens Roy dat de derde Millenniumdoelstelling, om de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen te vergroten, een sleutelrol kan spelen bij het slagen in de opzet om de extreme armoede en honger te halveren tegen 2015. Volgens mij kan hij daarmee wel eens gelijk hebben.

Sowieso zijn de Millenniumdoelstellingen onderling verbonden, maar de ene link is al meer uitgesproken dan de andere. Zo zien we bijvoorbeeld een sterke link tussen de Millenniumdoelstelling rond gender- gelijkheid en de (vijfde) Millenniumdoelstelling om de moedersterfte te doen dalen[2]. Simwaka et al geven het voorbeeld van de hoge sterftegraad bij moeders in vele landen uit Sub- Sahara Afrika. Volgens hen kan aangenomen dat dit een weerspiegeling is van de status van de vrouw in deze maatschappijen. Om de 5de Millenniumdoelsteling aan te pakken moeten de gender- ongelijkheden binnen de hele gemeenschap én binnen de gezondheidszorg weggewerkt worden. Volgens Simwaka et al kan dit enkel gebeuren door een holistische aanpak waarbij de ‘empowerment’ van vrouwen gepaard gaat met de toegang tot eigendom, erfrechten, het verminderen van discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt en het stoppen van geweld tegen vrouwen. Zoals ik al aangaf in een andere post, deel ik deze mening dat ‘empowerment’ van vrouwen veel meer omvat dan het creëren van toegang tot economische activiteiten door onder andere microfinanciering.

Volgens mij speelt de educatie van vrouwen ook een grote rol bij het wegwerken van de gender- ongelijkheden en de ‘empowerment’ van vrouwen. Van de om en bij 855 miljoen mensen in deze wereld die geen toegang hebben tot scholing, bestaat de meerderheid uit vrouwen en meisjes[3]. Niveau van educatie is trouwens de indicator voor het halen van de Millenniumdoelstelling rond gender- gelijkheid. Het doel was om de gender- ongelijkheid in primaire en secundaire educatie weg te werken tegen het jaar 2005. Vóór 2015 zouden de andere niveaus moeten volgen[4]. Één manier om dit te verwezenlijken is het verbinden van alfabetiseringsprogramma’s aan microfinancieringsprogramma’s. Een voorbeeld hiervan is het project van Unesco in Chiapas in Mexico. Een ander gelijkaardig project is het Women’s Empowerment Program in Nepal, waarbij vrouwen in groep eerst leren lezen en schrijven, om daarna via het lezen van een handleiding samen een lokale dorpsbank op te richten. Het lijkt een goed idee om het analfabetisme bij vrouwen aan te pakken via microfinancieringsprogramma’s en de zo de economische én sociale ‘empowerment’ van vrouwen in te zetten. Twee vliegen in één klap, nietwaar? De ‘human capital’ theorie stelt immers dat een hoog niveau van educatie en geletterdheid belangrijke instrumenten zijn bij het empoweren van vrouwen[5].
Toch kan hier een belangrijke kanttekening gemaakt worden. In de staat Kerala in het zuidwesten van India vindt men de hoogste gender ontwikkelingsindex van het hele land. Ondanks deze hoge graad van alfabetisme en de educatieve realisaties van de vrouwen, ziet men er ook een stijgend aantal zelfmoorden onder vrouwen en ook het huishoudelijk geweld tegen vrouwen neemt elk jaar toe[6]. Aan de basis van deze paradox liggen zowel demografische, sociale als culturele veranderingen, maar het toont in de eerste plaats dat een bereiken van een hoger educatieniveau van vrouwen niet alleen kan zorgen voor het promoten van ‘empowerment’ van vrouwen.

Dus hoewel microfinanciering een katalysator kan zijn voor het bereiken van verschillende Millenniumdoelstellingen, zoals het beëindigen van de extreme armoede en honger en het wegwerken van de gender- ongelijkheden (beginnend bij de ongelijkheden op het vlak van educatie), mag microfinanciering volgens mij niet gezien worden als wondermiddel bij voor het aanpakken van deze problemen. Het verlenen van microkrediet heeft zeker zijn voordelen, maar men mag de keerzijde van de medaille niet uit het oog verliezen.
De neiging om vrouwen te zien als de primaire doelgroep van microfinanciering (zeven op tien microkrediet klanten zijn vrouwen), is gekoppeld aan de uitsluiting van mannen bij microkredietprogramma’s[7]. Deze uitsluiting zou wel eens een averechts effect kunnen hebben, want het kan zorgen voor spanningen binnen het huishouden. Door de stijgende onafhankelijkheid van vrouwen en hun toenemende bijdrage aan het gezinsinkomen, worden mannen bedreigt in hun rol van voornaamste kostwinner. Dit heeft een negatieve impact op enerzijds de verhouding tussen man en vrouw binnen het gezin en anderzijds op de gezondheid, educatie en algemeen welzijn van het hele gezin.
Het is ook belangrijk om te kijken naar de rol die sociale en culturele normen en waarden hierbij spelen, omdat hoewel microfinancieringsprogramma’s zich vooral richten op het ‘household’ niveau, deze sociale en culturele normen en waarden bepaald worden op het niveau van de gemeenschap. Wanneer de heersende sociale maatschappij niet toelaat dat vrouwen onafhankelijker worden en zich empoweren, dan overheerst dit negatieve effect van microkrediet. Een oplossing hiervoor kan zijn om microfinancieringsprogramma’s te laten samen vallen met ‘institutionele capacity building’ die de rechten en de rol van de vrouw in de maatschappij promoot[8].

Door Frederike Syoen


[1] Bangkok post. (2004, 15 februari). Poverty reduction: A little credit goes a long way. Geraadpleegd op 21 december op http://www.ifad.org/media/news/2004/150204.htm
[2] Simwaka, B.M., Theobald, S., Amekudzi, Y.P. & Tolhurst, R. (2005). Meeting millennium development goals 3 and 5. British Medical Journal, 331, 708- 709.
[3] Unterhalter, E. (2005). Global inequality, capabilities, social justice: The millennium development goal for gender equality in education. International Journal of Educational Development, 25, 111–122
[4] UNDP (n.d.). Goal 3: Promote gender equality and empower women. Geraadpleegd op 21 december op http://www.undp.org/mdg/goal3.shtml.
[5] Mitra, A. & Singh, P. (2007). Human capital attainment and gender empowerment: The Kerala paradox. Social Science Quarterly, 88 (5), 1227- 1242.
[6] Ibid.
[7] Armendáriz, B. & Roome, N. (2008). Empowering women via microfinance in fragile states. CEB Working paper, 2008 (1). Brussel: Vrije Universiteit Brussel, Solvay Business School, Centre Emile Bernheim.
[8] Ibid.

0 reacties:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)